Faqja e parë Rreth nesh Seria BFS Librat e Botuar Titujt e Serisë BFS Libraritë Links

Për ta lexuar këtë faqe pa qenë të lidhur me internetin,

klikoni File, Save As,

dhe vendoseni në një direktori ku mund ta gjeni lehtë.

PERMBAJTJA

                HYRJE

 I.          NJE ADMINISTRATOR

                         Mesazhi dhe autoriteti i predikuesit.................................. f. 7

 II.         NJE LAJMETAR

                         Shpallja dhe apeli i predikuesit.......................................... f. 23

III.        NJE DESHMITAR

                         Eksperienca dhe përulja e predikuesit.............................. f. 41

IV.        NJE ATE

                         Dashuria dhe butësia e predikuesit................................... f. 55

V.         NJE SHERBETOR

                         Fuqia dhe motivi i predikuesit............................................ f. 69

HYRJE

Më kanë kërkuar që për këto leksione të Pejtonit të marr një temë homilitike, dhe ajo që kam zgjedhur është “Portreti i predikuesit” – Disa studime fjalësh nga Dhjata e Re. Kam frikë se do t’i zhgënjej ata që po shpresojnë, se do të flas për ‘teknikat’ e predikimit, për atë që Dr. Sangsteri nga Westminster Cental Hall e ka quajtur “Mjeshtëria e predikimit” (The Craft of the Sermon), duke e trajtuar dhe ilustruar atë, dhe nuk do të jem i preokupuar drejtpërsëdrejti me problemet e ‘komunikimit’. Nuk e vë në dyshim se ka shumë metoda predikimi që duhen mësuar dhe se komunikimi është një temë tepër e rëndësishme në kohën tonë, kur hendeku mes kishës dhe botës shekullare është tashmë tmerrësisht i gjerë, saqë shumë pak ura kanë mbetur, me të cilat ato mund të vazhdojnë kontaktin me njëra-tjetrën.

Por e pranoj se preokupimi im është akoma më elementar se këto gjëra. Unë propozoj që t’i hedhim një vështrim të ri disa fjalëve të përdorura në Dhjatën e Re për të përshkruar predikuesin dhe detyrën e tij. Ne duhet të kemi në kishën e sotme një pikëpamje më të qartë për idealin e zbuluar nga Perëndia për predikuesin, çfarë është ai dhe si duhet ta bëjë punën e tij. Prandaj do të shqyrtojmë mesazhin dhe autoritetin e tij, karakterin e shpalljes për të cilën është thirrur, domosdoshmërinë jetike të eksperiencës personale të ungjillit, natyrën e motivit të tij, burimin e portretit të predikuesit, një portret i pikturuar nga dora e Perëndisë, fuqinë e tij, cilësitë morale që duhet ta karakterizojnë, kryesisht përulësia, butësia dhe dashuria. Sugjerimi im është se ky është portreti i Tij në pëlhurën e gjerë të Dhjatës së Re.

Ngurroj gjithmonë që të flas për këtë temë, dhe nuk them se jam ekspert. Jam shumë larg kësaj, dhe vetëm sa kam filluar të mësoj parimet e predikimit. Por ngaqë Perëndia, në hirin e tij, më ka thirrur në shërbesën e Fjalës, jam tepër i preokupuar që ta konformoj shërbesën time ndaj modelit të përkryer, që na ka dhënë ai në të njëjtën Fjalë.

KAPITULLI  I

NJË ADMINISTRATOR

MESAZHI DHE AUTORITETI I PREDIKUESIT

Pyetja e parë e rëndësishme që i del përpara predikuesit është: ‘Çfarë do të them dhe ku do ta marr mesazhin tim?’ Shumë përgjigje të gabuara i janë dhënë kësaj pyetjeje themelore në lidhje me origjinën dhe përmbajtjen e mesazhit të predikuesit, dhe më duhet të filloj me to – negativisht.

JO PROFET

 Së pari, predikuesi i krishterë nuk është profet. Domethënë, ai nuk e merr mesazhin e tij nga Perëndia si një zbulesë direkte dhe origjinale. Sigurisht, fjala ‘profet’ përdoret pa kujdes nga disa njerëz sot. Nuk është e pazakontë të dëgjosh një njeri që predikon me pasion, dhe të përshkruhet si i mbushur me zjarr profetik; dhe predikuesi që mund të dallojë shenjat e kohërave, që sheh dorën e Perëndisë në historinë e asaj periudhe, dhe kërkon të interpretojë rëndësinë e rrymave politike dhe shoqërore, thuhet nganjëherë se është profet dhe ka mendjemprehtësi profetike. Por ju sugjeroj se një përdorim i tillë i titullit ‘profet’ është i pasaktë.

Çfarë është atëherë profeti? Dhjata e Vjetër e konsideronte atë si një zëdhënës i afërt i Perëndisë. Kur Perëndia e caktoi Aaronin për të thënë fjalët e Moisiut para faraonit, ai ia shpjegoi këtë gjë Moisiut me këto fjalë: ‘Shiko, unë po të bëj si perëndi për faraonin, dhe vëllai yt Aaroni do të jetë profeti yt’. Dhe përsëri, ‘Ti do t’i flasësh dhe do t’i vësh fjalët në gojën e tij, dhe unë do të jem me gojën tënde dhe me gojën e tij dhe do t’ju mësoj atë që duhet të bëni. Ai do të jetë zëdhënësi yt në popull; kështu ai për ty do të jetë goja dhe ti për të do të jesh si Perëndia’ (Eks. 7:1; 4:15, 16). Kjo e bën të qartë se profeti ishte ‘goja’ e Perëndisë, përmes së cilës Perëndia i fliste fjalët e tij njeriut. Po kështu, duke e përshkruar profetin e ngjashëm me Mosiun, që do të dilte më vonë, Perëndia tha, ‘Do të vë në gojën e tij fjalët e mia, dhe ai do t’u thotë atyre të gjitha ato që unë do t’i urdhëroj… Ai i thotë (fjalët) në emrin tim’ (LiP. 18:18, 19). Profeti nuk flet as fjalët e tij dhe as në emër të vetvetes, por fjalët e Perëndisë dhe në emër të Perëndisë. Është pikërisht kjo bindje se Perëndia u ka folur atyre dhe u ka zbuluar sekretet e tij (Amo. 3:7,8), që shpjegon formulat e njohura profetike si ‘fjala e Zotit i erdhi…’, ‘Kështu thotë Zoti’, ‘Dëgjoni fjalën e Zotit’ dhe ‘goja e Zotit e ka folur këtë’.

Karakteristika kryesore e profetit nuk ishte as parashikimi i të ardhmes, dhe as interpretimi prej tij i aktivitetit të Perëndisë, por thënia e fjalës së Perëndisë. Siç e ka thënë Pjetri, ‘Asnjë profeci nuk ka ardhur nga vullneti i njeriut, por njerëzit e shenjtë të Perëndisë kanë folur, të shtyrë nga Fryma e Shenjtë’ (2 Pje. 1:21).

Prandaj, predikuesi i krishterë nuk është profet. Asnjë zbulesë origjinale nuk i është dhënë atij; detyra e tij është që të shpjegojë zbulesën që është dhënë një herë e përgjithmonë. Dhe sado realisht të predikojë në fuqinë e Frymës së Shenjtë, ai nuk është ‘i frymëzuar’ nga Fryma siç ishin profetët. Është e vërtetë se ‘kushdo që flet’ është i udhëzuar që ta bëjë këtë ‘si një shpallje të orakullit të Perëndisë’ (1 Pje. 4:11). Megjithatë, kjo nuk vjen ngaqë ai është vetë apo ngaqë ka marrë një orakull hyjnor të ri, por sepse ai është një administrues (1 Pje. 4:10), siç do ta shohim më pas, të cilit i janë besuar Shkrimet e Shenjta, që janë ‘orakuj të Perëndisë’ (Rom. 3:2). Shfaqja e fundit në Bibël e formulës ‘Fjala e Zotit i erdhi’ përmendet për Gjon Pagëzorin (Llu. 3:2). Ai ishte një profet i vërtetë. Kishte profetë edhe në kohën e Dhjatës së Re, si psh Agabi, dhe profecia përmendet si dhunti frymërore. Por kjo dhunti nuk u jepet më njerëzve në kishë. Tani që e kemi në dispozicionin tonë Fjalën e Perëndisë, Fjala e Perëndisë si e folur profetike nuk është më e nevojshme. Fjala e Perëndisë nuk u vjen më njerëzve sot. Ajo ka ardhur një herë e përgjithnjë; tani njerëzit duhet të vijnë tek ajo.

JO APOSTULL

 Së dyti, predikuesi i krishterë nuk është apostull. Natyrisht kisha është ‘apostullore’, ngaqë ndërtohet mbi themelin e doktrinës së apostujve, edhe ngaqë dërgohet në botë për të predikuar ungjillin. Por misionarët që janë mbjellës kishash, nuk duhet të quhen ‘apostuj’. Është e pasaktë që të thuash ‘Hadsën Tejlëri, - apostull i Kinës’, ose ‘Judsoni, - apostulli i Burmës’, siç mund të thuhet ‘Pali, apostulli i johebrenjve’. Studimet e fundit kanë konfirmuar se apostujt ishin unikë. Karl Hajnrik Rengstorfi në artikullin e tij mbi ‘Apostullimin’ në librin e famshëm të Gerhard Kitelit¹ argumenton se apostujt e Jezusit ishin ekuivalentët e shaliakimëve hebraikë, të cilët ishin lajmëtarë të veçantë të dërguar në diasporë me autoritet të plotë për të dhënë mësim, saqë ata thonin, ‘i dërguari nga një person është si vetë personi’. Rengstorfi shkruan: ‘… ndërsa foljet e tjera shënojnë një dërgim, apostellein mbart me vete idetë e qëllimit, misionit ose komisionimit, autorizimit dhe përgjegjësisë së veçantë’. ‘Apostolos’, thotë ai, është ‘gjithmonë një përcaktim i njeriut që dërgohet si ambasador. Folja greke apostolos thjesht siguron formën; përmbajtja dhe ideja sqarohet nga fjala shaliak e judaizmit rabinik’.

Norval Geldenhajsi, në librin e tij të çmueshëm ‘Autoritet Suprem’,¹  i bën artikullit të Rengstorfit një konkluzion logjik. Apostulli i Dhjatës së Re është ‘një person i zgjedhur dhe i dërguar me mision të veçantë si përfaqësues plotësisht i autorizuar i dërguesit’. Duke i quajtur dymbëdhjetë dishepujt e zgjedhur ‘apostuj’, Jezusi tregoi se ata ishin ‘delegatët e tij, të cilët ai do t’i dërgonte me misionin për të dhënë mësim dhe për të vepruar në emrin dhe autoritetin e tij’. Ai u dha atyre një autoritet të veçantë (p.sh. Llu. 9:1, 2, 10), që më vonë ata deklaruan se e kishin dhe e ushtruan. Pali deklaroi se edhe ai ishte apostull, me të njëjtin status si të dymbëdhjetët, i caktuar direkt nga Jezusi i ringjallur. ‘Një caktim personal nga Jezusi ishte baza e vetme për të qenë apostull’ (Rengstorf, op. Cit., fq. 43), të cilës duhet t’i shtohet një takim me Jezusin pas ringjalljes. Konkluzioni i Geldenhaisit është: ‘Kurrë më nuk mund të kishte ose të ketë persona që i zotërojnë të gjitha kualifikimet për të qenë shialiakimë të Jezusit’ (Op. Cit. Fq. 74). Edhe Rengstorfi, që thotë ‘nuk e dimë se sa apostuj ka pasur në kohët e hershme, por ata duhet të kenë qenë të shumtë’ (Op. Cit. Fq. 44), shton se apostullati ‘ishte i kufizuar në brezin e parë dhe nuk u bë një post kishtar’. Përsëri, ‘çdo apostull është një dishepull, por jo çdo dishepull është apostull’ (E njëjta, fq. 33). Geldenhaisi citon nga artikulli i Alfred Plumerit mbi ‘apostullin’ në fjalorin e Hastings Dictionary of Apostolic Church (Fjalor i kishës apostolike): ‘Transmetimi i një posti të tillë kaq të jashtëzakonshëm ishte i pamundur’ (Op. Cit., fq. 74).

Kjo evidencë sugjeron një paralelizëm të afërt mes profetëve të Dhjatës së Vjetër dhe apostujve të Dhjatës së Re, tek i cili na e tërheq vëmendjen Rengstorfi. ‘Lidhja e vetëdijes së apostullit me atë të profetit …thekson plotësisht faktin se ajo që predikon ai, është zbulesë dhe mbrojtje kundër çdo korrupsioni njerëzor’. ‘Si çdo profet, Pali është shërbëtori i mesazhit të tij’ (E njëjta, fq. 59). ‘Paraleli mes apostujve dhe profetëve justifikohet, sepse të dy janë mbartës të zbulesës’ (E njëjta, fq. 60; krs. Ef. 2:20, 3:5).

Kështu, ashtu siç duhet rezervuar fjala ‘profet’ për ata njerëz në Dhjatën e Vjetër dhe të Re, të cilëve Fjala e Perëndisë u erdhi direkt, pavarësisht nëse mesazhi i tyre është regjistruar ose jo, po ashtu përcaktimi ‘apostull’ duhet rezervuar për të dymbëdhjetët dhe për Palin, që u ngarkuan në mënyrë të veçantë me mision dhe u veshën me autoritet nga Jezusi si shaliakimët e tij. Këta njerëz ishin unikë. Ata nuk patën trashëgimtarë.

JO PROFET APO APOSTULL I RREMË

Së treti, predikuesi i krishterë nuk është (ose nuk duhet të jetë) as profet i rremë dhe as apostull i rremë (Shprehja ‘apostull i rremë’ shfaqet vetëm te 2 Kor. 11:13, megjithatë krs. me Zbu. 2:2. ‘Pali nënkupton me këtë dikë që e paraqet veten si apostull i Krishtit, pa pasur autorizimin prej tij’ (Rengstorf, op. cit., fq. 67). Ne kemi lexuar për të dy llojet në Shkrim, dhe ndryshimi mes të vërtetit dhe të rremit është përkufizuar më qartë te Jeremia 23. Profeti i vërtetë ishte dikush ‘që ka marrë pjesë në këshillën e Zotit, që e ka parë dhe dëgjuar fjalën e tij’. Ai ‘i ka kushtuar kujdes fjalës së tij dhe ka dëgjuar’ (vargjet 18, 22). Profetët e rremë, nga ana tjetër, flisnin ‘vegimet e zemrave të tyre dhe jo atë që del nga goja e Zotit’ (vargu 16). Ata profetizonin ‘mashtrimin e zemrës së tyre’ (vargu 26). Ata thonë gënjeshtra në emër të Perëndisë (vargu 25). Kontrasti bëhet bukur në vargun 28: ‘Profeti që pa një ëndërr le ta tregojë ëndrrën, por ai që ka fjalën time le ta kallëzojë atë me besnikëri. Ç‘punë ka kashta me grurin? - thotë Zoti’. Përsëri, ata që po dëgjonin mesazhin e profetëve, po dëgjonin ose ‘thjesht fjalën e çdo njeriu’ ose ‘fjalët e Perëndisë së gjallë’ (vargu 36).

Megjithëse sot nuk ka profetë apo apostuj, jam i sigurtë se ka profetë të rremë dhe apostuj të rremë. Ata flasin fjalët e tyre në vend të Fjalës së Perëndisë. Mesazhi i tyre buron nga mendja e tyre. Këta janë njerëz që u pëlqen t’i paraqesin opinionet e tyre rreth fesë, etikës, teologjisë ose politikës. Ata mund të tregohen mjaft seriozë, duke e filluar predikimin e tyre me një tekst nga Shkrimi, por teksi ka pak ose aspak lidhje me predikimin që pason, dhe as nuk bëhet ndonjë përpjekje për ta interpretuar tekstin në kontekstin e vet. Është thënë shumë realisht se një tekst i tillë pa kontekst, është një pretekst. Gjithashtu shumë shpesh, këta predikues, ashtu si profetët e rremë të Dhjatës së Vjetër, flasin fjalë të këndshme, duke thënë ‘Paqe, paqe’ kur nuk ka paqe (Je. 6:14, 8:11; krs. 23:17), dhe nuk i paraqesin aspektet më pak lajkatuese të ungjillit, me qëllim që të mos ofendojnë opinionin shoqëror (krs. Je. 5:30, 31).

JO NJË ‘LLAFAZAN (OSE BELBËZUES)’

Së katërti, predikuesi i krishterë nuk është ‘llafazan’. Kjo është fjala që përdorën filozofët e Athinës në Areopag për të përshkruar Palin. ‘Vallë ç‘do të thotë ky llafazan?’ - pyetën ata me përçmim (Veprat 17:18). Fjala greke është spermologos, që do të thotë ‘mbledhës farash’. Ajo përdorej në kuptimin e mirëfilltë për zogjtë që ushqeheshin me fara, dhe sidomos, besoj nga Aristofani dhe Aristoteli për korbin. Metaforikisht, ajo u përdor për një njeri që mblidhte gjërat e hedhura, një ‘mbeturinaxhi’ (Liddell dhe Scott), ‘një njeri që e nxirrte jetesën duke mbledhur hedhurina, mbledhës leckash’.¹  Nga kjo, ajo u transferua për thashethemet ose për llafazanin, ‘një njeri që mbledh dhe shet copa njohurie’. ‘Llafazani’ bën pazar me idetë, si një tregtar i dorës së dytë, duke përdorur copa kudo që i gjen. Predikimet e tij janë vërtetë një çantë me lecka.

Por sigurisht nuk është gabim që të citosh në një predikim nga shkrimet ose fjalët e dikujt tjetër. Në fakt, predikuesi i urtë mban një libër ose dosje me citime të bukura dhe mendjendriçuese. Dhe vetëm po të përdoren me drejtësi dhe ndershmëri, duke pranuar autorësinë, ato mund t’i shtojnë dritë, peshë dhe orientim temës. Më lejoni të praktikoj menjëherë këtë që po predikoj dhe të citoj nga dikush tjetër, megjithëse nuk e di autorësinë e këtij citimi, sepse nuk e di kush e ka thënë i pari: ‘Nëse huazon nga një njeri, kjo quhet “plagjiarizëm”; nëse huazon nga një mijë, kjo quhet “kërkime”!’.

Por kini parasysh se citimi nga burime të tjera nuk të bën domosdoshmërisht ‘llafazan’. Karakteristika kryesore e llafazanit është se ai nuk ka mendimin e vet. Opinioni i tij aktual është ai i personit të fundit që ka takuar. Ai i transmeton idetë e njerëzve të tjerë pa i shoshitur ato, ose pa i peshuar dhe pa i bërë të tijat. Ashtu si profetët e rremë që Jeremia i qorton ashpër, ai përdor vetëm ‘gjuhën’, por jo mendjen dhe zemrën, dhe është fajtor për ‘vjedhjen’ e mesazhit të tij nga të tjerët (Je. 23:30-31).

BESELIDHJA Publishing

KP 2907 Tirana    Rmano@albmail.com